Translate

Friday, December 28, 2018

ප්‍රථමාධාර

බාලදක්ෂයන්ට ප්‍රථමාධාර පුහුණුව

අනපේක්ෂිත අවස්ථාවක අනතුරක් උනොත් රෝගියාව රෝහලට ගෙනියන්නට කලින් කලයුතු වත් පිළිවෙත් කියන එකටයි. 

ප්‍රථමාධාර යනු යම් හදිසි අනතුරකදී හෝ රෝගී තත්ත්වයකදී, පුහුණු ප්‍රථමාධාරකරුවෙකු විසින්, පිළිගත් ක්‍රම සහ න්‍යායයන්ට අනුකූලව, පරිසරයේ ඇති සුදුසු සම්පත් උපයෝගී කරගනිමින්, රෝගියාට වෛද්‍යාධාර ලබාදීමට පෙර ලබාදෙන තාවකාලික ආධාරයයි.

"First Aid for Life - එදිනෙදා දිවියට ප්‍රථමාධාර" ක්‍රියාත්මක කරන්න නම් ප්‍රථමාධාර සම්බන්ධයෙන් මනා දැනුමක් සහ කුසලතාව තියෙන්නම ඕනෙ. ගම් නගර වල ඉන්න අපේ ජනතාවට ප්‍රථමාධාර පුහුණු වැඩසටහන් කරන්න ගියාම අපි දකින දෙයක් තමයි, අපේ 80% ක් විතර මිනිස්සු ප්‍රථමාධාර කියල කරන්නෙ, ඒ රෝගියාට කරන්න සුදුසුම නැති දේවල්. ප්‍රථමාධාර කියලා හිතාගෙන වැරදි දෙයක් කරල ලෙඩාගෙ ජීවිතේ තවත් අනතුරේ දානවට වඩා හොඳයි මොකුත් නොකර ඉන්න එක. ඒ නිසා ප්‍රථමාධාරය ක්‍රියාත්මක කරන කෙනාට ප්‍රථමාධාර පිළිබඳව මනා දැනුමක් සහ පුහුණුවක් තිබීම අනිවාර්යයි. ඒ වගේ පුද්ගලයෙක්ව තමයි අපි "පුහුණු ප්‍රථමාධාරකරුවෙක්" කියල හඳුන්වන්නේ. එහෙනම් හදිසි අනතුරකදී හරි රෝගී අවස්ථාවකදී හරි ප්‍රථමාධාර කරන්නෙ කවුද? පුහුණු ප්‍රථමාධාරකරුවෙක්.

*සැලකිය යුතුයි – ප්‍රථමාධාර පිළිබඳ නිසි දැනුමකින් තොරව ප්‍රථමාධාර ලබාදීම රෝගියාට හානිකර විය හැකි බව සිහිතබාගන්න. 


බාලදක්ෂයෙකු ලෙස ප‍්‍රථමාධාර ක්‍රම ගැන ඔබ දැනුවත්ද ?

මඟ තොටේදීත්, නිවසේදීත්, ඇතැම් විට රැකියාව කරන ස්ථානයේදීත් අප බොහෝ විට විවිධ හදිසි අනතුරුවලට මුහුණ දෙනවා. මෙවැනි අවස්ථාවල දී ගත යුතු හදිසි ප‍්‍රථමාධාර පියවර පිළිබඳ අප නිවැරැදි ව දැනුවත් වී සිටී නම් අනතුරුවලින් මතුවන ජීවිත අවදානම මඳක් හෝ අඩුකර ගැනීමට එය මහත් පිටිබලයක් වෙනවා. 

* ඇතැම් හදිසි අනතුරුවල දී අප විසින් අනුගමනය කරනු ලබන වැරැදි කි‍්‍රයාකාරකම් සමහරක් සහ ඒ වෙනුවට අනුගමනය කළ යුතු නිවැරැදි ප‍්‍රථමාධාර පියවර කෙරෙහි අවධානය යොමුකලයුතුයි.

හදිසි ආපදාවකදී ප්‍රථමාධාර

ක්‍රීඩා කිරීමෙදි උලුක්කු වූ විට

  • වි‍‍වෙකීව තබන්න
  • සීතල කරන්න
  • සිසිල් රදවනයක් යොදන්න
  • ඔසවා තබන්න

අස්ථි භග්නයක් වූ විට

  • ස්ථානය නො‍සොල්වා තබන්න 
  • උරමාවක් යොදන්න
  • රුධිර වහනය ඇත්නමි නවත්වන්න
  • ආහාරපාන නොදෙන්න
  •  රෝහළ වෙත රැගෙන යන්න

සර්පයෙකු දෂ්ඨ කිරීම

  •  රොගියා බිය නොකරන්න
  • දෂ්ඨ කළ ස්ථානය නිශ්චල කරන්න
  •  රොගියා ඔසවා ගෙන යන්න
  • ජලය වත් කරමින් සෙමෙන් සෝදන්න
  • දෂ්ඨ කල කොටස හෘදයට වඩා පහත් කර රෝහළ වෙත රැගෙන යන්න

ක්ලාන්තය

  •  රෝගියා හාන්සිකර පාද දෙක ඔසවා හිස පසෙකට හරවන්න
  • තද ඇදුමි බුරුල් කරන්න
  • පිරිසිදු වාතාශ්‍රය ලබා දෙන්න
  • පවන් සලන්න
  • මුහුණ සිසිල් කරන්න
  • සිහිය නැති වුවහොත් රෝහළ වෙත ගෙන යන්න

උගුරේ යමක් හිරවීම

  • රෝගියාට කහින ලෙස උපදෙස් දෙන්න
  • රෝගියාට සිට ගැනීමට සලස්වා උරහිස් පෙදෙස ඉදිරියට නමා උරපතු අතර මැදට සාමාන්‍ය පහරවල් 4 ක් හෝ 5 ක් තටිටු කරන්න
  •  රෝ/ියා පිටු පසින් සිට තමාගේ දෑත් රෝගියාගේ බද වටා තබා පපු අස්ථියේ කෙළවර 4 වරක් හෝ 5 වරක් ඉහළට තෙරපන්න
  •  රෝගියා සිහිමුර්ජා වී ඇත්නමි ආරක්ෂිත ඉරියවිවෙන් තබා රෝහළ වෙත රැගෙන යන්න

රසායනාගාරයේදී පිළිස්සීම

  • අනතුරින් මුදවා ගන්න
  • බිය දුරු කරන්න
  • විනාඩි 12 - 15 ක් ගලා යන ජලයෙන් සිසිල් කරන්න
  • ඇසිඩි තැවරී ඇති ඇදුමි කපා ඉවත් කරන්න
  •  රෝහල් ගත කරන්න
 ---------------------------------------------

කැපීමක් හෝ සීරීමක් හෝ සිදු වූ විට

මෙවැනි අවස්ථාවල තුවාලය මතට හයිඩ‍්‍රජන් ෆෙරොක්සයිඩ් වැනි විෂබීජ නාශකයක් දැමීමට අප බොහෝ විට උත්සුක වෙනවා. සැබවින්ම මෙමඟින් කැපීම් තුවාලය මත ඇති විෂබීජ විනාශ වීමෙන් සිදුවන යහපතට වැඩි අයහපතක් සිදුවන බව ඔබ දැන සිටියා ද?
හයිඩ‍්‍රජන් ෆෙරොක්සයිඩ් මඟින් තුවාලය මත ඇති විෂබීජ නසන අතර ම තුවාලය සුව වීමට මුල්වන අලුත් නිරෝගි සෛල ද විනාශ කර දමනවා. එමඟින් සිදුවන්නේ තුවාලය සුව වීම තවදුරටත් පමා වීමයි. එහෙයින් සම මත කැපීමක් හෝ සීරීමක් සිදු වූ විට අනුගමනය කළ යුතු නිවැරැදි ම පිළිවෙත වන්නේ, හැකි ඉක්මණින් සබන් සෝදා පිරිසුදු ජලයෙන් මෘදු ලෙස තුවාලය සෝදා හැරීමයි. ඉන් පසුව දූවිලි හා විෂ බීජ ඇතුළු වීම වැළැක්වීමට පිරිසුදු රෙදි පටකින් හෝ බැන්ඩේජ් පටියකින් හෝ ආවරණය කිරීමත් වැදගත්. එසේ කිරීමෙන් අනතුරුව දින දෙක තුනක් යනතුරු නියෝස්පරින් [Neosporin] වැනි ප‍්‍රතිජීවක ඖෂධයක් තුවාලය මත ආලේප කිරීම එය සුව වීම සඳහා හොඳට ම ප‍්‍රමාණවත්.

ආහාර ස්වාස නාලයේ සිර වූ විට

සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයේ දී ‘ඉස්මොල්ලෙ යාම’ ලෙස හඳුන්වන මෙබඳු අවස්ථාවක අදාළ පුද්ගලයා ගේ පිට ප‍්‍රදේශයට අත්ලෙන් තදින් පහරදීම සිදුකෙරෙනවා. මෙලෙස තදින් පහරදීමෙන් බලාපොරොත්තු වන්නේ ස්වාස නාළයේ සිදුව ඇති අවහිරතාව ඉවත් කිරීමයි.
නමුත් මේ ක‍්‍රමය වැරැදි ප‍්‍රථමාධාර ක‍්‍රමයක් බවයි ජාත්‍යන්තර රතු කුරුස සංවිධානයේ ප‍්‍රථමාධාර පිළිබඳ උපදේශකවරුන් පවසන්නේ. මෙවැනි ඉස්මොල්ලෙ යාමක් සිදු වූ අවස්ථාවක අනුගමනය කළ යුතු හාඳම ක‍්‍රමය වන්නේ ඔහු හෝ ඇය හෝ පහසුවෙන් දිගා කරවීමයි. ඉන් පසු උදරය තෙරපීම මඟින් ස්වාස නාළයේ සිරවූ ආහාර කැබලි හේතුවෙන් සිදුවන හුස්ම ගැනීමේ අවහිරතාව වළකා ගත හැකියි.

සිහි මුර්ජා වූ විට දී

යම් පුද්ගලයකු සිහි මුර්ජා වීමකට ලක්වූ අවස්ථාවන් වලදී මෙම ‘දිව ගිලීමේ’ තත්ත්වය ඇතිවිය හැකියි. එවන් අවස්ථාවක අසල සිටින අය කරන්නේ, සිහිසුන් වී ඇති තැනැත්තා ගේ මුවට හැන්දක් හෝ වෙනත් එවැනි මිටක් සහිත යමක් හෝ ඇතුළු කිරීමට උත්සහ කිරීමයි. මෙයත් අනුමත කළ හැකි අන්දමේ ප‍්‍රථමාධාර ක‍්‍රමයක් නම් නො වේ. මෙවැනි අවස්ථාවක් උද්ගත වූ විට පළමුව කළ යුතු වන්නේ රෝගියා පැළඳ ගෙන සිටින හිස්වැසුම් ආදිය ඉවත්කොට, හිසට පහසුවක් ඇතිවන ආකාරයට කොට්ටයක හෝ කුෂන් එකක් මත හෝ සැහැල්ලු ලෙස දිගාකර වීමයි. අනතුරුව දිව අවහිර වීමෙන් ඇති විය හැකි හුස්ම ගැනීමේ අපහසුතා මඟ හැරවීමට නිකට මඳක් උස්සා තැබිය යුතුයි. මේ සියලු ප‍්‍රථමාධාර කටයුතු කි‍්‍රයාත්මක වන අතර අවශ්‍යයෙන් ම කළ යුතු වන්නේ රෝගියා වෛද්‍ය ප‍්‍රතිකාර සඳහා යොමුකර වීමයි.

මී මැස්සකු දෂ්ඨ කළ විට

කොස්සක් වැනි යමක් වේදනාගෙන දෙමින් සම මත ඉතිරි වේ. මේ බූව ඉවත් කිරීම සිදුකළ යුතු අතර විෂ බීජ ඇතුළු නො වන පරිදි නියපොත්තෙන් හෝ වෙනත් ඊට සුදුසු උපකරණයක් ආධාරයෙන් හෝ එය ඉවත් කිරීම වඩා සුදුසුයි. ඉන් අනතුරුව අයිස් පොට්ටනියක් යොදාගෙන මී මැස්සා දෂ්ඨ කළ ප‍්‍රදේශය තැවීම, වේදනාව අඩුවීමට ඉවහල් වේ. එසේ ම සම මත එම සතා දෂ්ඨ කළ ප‍්‍රදේශය ආශි‍්‍රත ව යම් කිසි ආසාත්මිකතා ලක්ෂණයක් මතු වේ දැයි විමසිල්ලෙන් සිටීම ද වැදගත්ය.

හයිපොත(ර්)මියා තත්ත්වයක් ඇති වූ විට

හයිපොත(ර්)මියා ලෙස හඳුන්වන්නේ ශරීර උෂ්ණත්වය නියමිත ප‍්‍රමාණයට වඩා එකවිටම අඩුවීම නිසා ඇතිවන රෝගි තත්ත්වය යි. විදෙස් රටවල නම් ශීත ඍතුවේ දී මෙම රෝගි තත්ත්වය බහුලව දැකිය හැකි අතර අප රට වැනි උණුසුම් දේශගුණයක් පවතින රටවල පුද්ගලයන්ට මෙම රෝගයට මුහුණ පෑමට සිදුවන්නේ බොහෝ වේලාවක් ජලාශවල හෝ නාන තටාකවල බැස සිටීම නිසයි. සාමාන්‍යයෙන් කුඩා දරුවන්ට මේ හදිසි හයිපොත(ර්)මියා අවදානම ඇතිවීමේ ඉඩ කඩ ඉතා වැඩියි. මෙවැනි අවස්ථාවකට මුහුණදීමට, ඒ සඳහා වන ප‍්‍රථමාධාර පිළිවෙත් ගැන දැනුවත් වී සිටීම ඉතා වැදගත් වෙයි. මෙහි දී අප මුලින් කළ යුතු වන්නේ රෝගියා හැඳ පැළඳ සිටින සියලු තෙත ඇඳුම් පැළඳුම් ඉවත් කර ඒ වෙනුවට උණුසුම් සහ වැඩි ගනකමින් යුතු ඇඳුම් මෙන් ම පොරෝනා වලින් ද ඔහුව උණුසුම් කිරීමයි. තදින් ම හයිපොත(ර්)මියා රෝගි තත්ත්වයට ලක් වූ කුඩා දරුවන්ට, සිය මවගේ, පියාගේ හෝ වෙනත් වැඩිහිටියකු ගේ සිරුරින් උණුසුම ලබා දීම, වෛද්‍ය ප‍්‍රතිකාර ලබාදෙන තෙක් ඔහුට හෝ ඇයට ලබාදිය හැකි වඩාත් හොඳ ප‍්‍රථමාධාරයක් වනු ඇත.

හදිස්සියක අවස්ථාවක දී මේ ප්‍රථමාධාර 5 දැනගෙන හිටියොත් ඔබට ජිවිතයක් බේරා ගැනීමට හැකි වේවි!

ප්‍රථමාධාරයක් රෝගියකු හට ලබා දෙන විට අනතුරේ ස්වභාවය, රෝගියාගේ ස්වභාවය වැනි කරුණු සැලකිල්ලට ගත යුතුයි. ප්‍රථමාධාරය ලබා දෙන පුද්ගලයා සැම විටම හොඳ සිහි කල්පනාවෙන් සිටීම අත්‍යවශ්‍යයි. එමෙන්ම තම දැනුම නිවැරැදිව භාවිත කර ප්‍රථමාධාරය ලබාදිය යුතුයි. හදිසි අනතුරක් නිවෙසක් තුළ හෝ මහමඟ හෝ සිදුවූ විට මිනිසුන් ඉතා උද්වේගයෙන් හැසිරෙනවා. මහ හඬින්, කෑ ගහනවා; හඬනවා. මෙම තත්ත්වයන් කළමනාකරණය කරගැනීමේ හැකියාවක් ද ප්‍රථමාධාර ලබා දෙන පුද්ගලයා සතු වීම ඉතාම වැදගත්. විශේෂයෙන්ම හදිසි අවස්ථාවකදී තමන්ගේ ජීවිතය ආරක්ෂා කරගනිමින් අන්‍යයන්ගේ ජීවිත ආරක්ෂා කිරීමට ප්‍රථමාධාර ලබා දෙන තැනැත්තාට හැකියාවක් තිබිය යුතුයි.

1. උගුරේ කුමක් හෝ සිර වුනොත්

First Aid

a. කිහිප වරක්  කහින ලෙස උපදෙස් දෙන්න.
b. රෝගියා සිටවා උරහිස් ඉස්සරහට නවා උර පත්ත මැද්දට හෙමිහිට සාමාන්‍ය වේගයෙන් පහරවල් කිහිපයක් තට්ටු කරන්න.
c. රෝගියාගේ පිටුපසට ගොස් තමාගේ දෑත් බැඳ වටේට දමා පපු අස්ථියේ කෙලවරට පහතින් කිහිප වරක් ඉහලට තෙරපන්න. ළදරුවන් සඳහා මේ ක්‍රම වේදය භාවිතා කරන්න එපා.
වැඩිහිටියෙක් හට මේ ක්‍රමවේදය භාවිතා කරන ආකාරය මේ වීඩියෝවෙන් පැහැදිලිව දැක්වෙනවා.

 https://youtu.be/7CgtIgSyAiU

උගුරේ යම් යම් දේවල් වැඩිපුර සිරකරගන්නේ කුඩා දරුවන් බැවින් ළදරුවෙකුට මේ ප්‍රථමාධාරය දෙන ආකාරය ගැන මේ වීඩියෝවෙන් දැනගන්න

https://youtu.be/aXaLc-AwX2g

ඔබ තනිවම සිටින වේලාවක මේ වගේ අණතුරක් සිදුවුණොත් ඒ සඳහා අනුගමනය කරන්න පියවර කීපයක් තිබෙනවා. පහත වීඩියෝවේ දැක්වෙන ආකාරයට ඔබේ උදරය පුටුවකට තෙරපීමෙන් ඔබට ඒ ප්‍රථමාධාරය ලබාගත් හැකියි. මේ වගේ අවස්ථාවක කලබලයට පත් නොවී සිටීමට උත්සාහ කිරීම ඉතා වැදගත්.

https://youtu.be/FEr9jjZ6fi8

මේ කිසිවක් කලත් ප්‍රතිඵල නැතිනම් සිරුර ඉහල පහල නොයන ලෙස තබා ලඟම ඇති රෝහල වෙත රැගෙන යන්න.

2. සර්පයෙකු දෂ්ඨ කල විට


Source – howstuffworks.com
Source – howstuffworks.com
a. රෝගියාව බය කරන්න එපා. ඔහුව සන්සුන් කරන්න. සර්පයාගේ දලින් සිරුරට එකතු වෙන්නේ විෂ. ඉතින් අපි රෝගියාව කලබල කරොත් රෝගියාගේ හර්ද ස්ඵන්ධනය වැඩි වෙලා ඒ විෂ ශරීරාංග වෙතට යන්නට ගතවෙන්නේ සුළු වෙලාවයි.
b. දෂ්ට කල ස්ථානය නිසල කරවලා ඊට ඉහලින් රෙදි පටියකින් තදින් ගැට ගසන්න.
c. ඔහුට ඇවිදින්නට දෙන්න එපා. ඔහුව හාන්සි කරවලා ඔසවාගෙන යන්න.
d. ඒ වගේම රැගෙන යන විට දෂ්ට කල ස්ථානය හැම විටට හදවතට පහල ස්ථානයකින් තිබීම වැදගත්.
(නිද: දෂ්ටකලේ කකුලට නම් කකුල හදවත තියෙන උසට වඩා අඩු උසකින් ඔසවා රැගෙන යා යුතුයි.)
රෝගියාව සන්සුන් කරන්න උත්සාහ කරන්න. හැකිනම් දෂ්ට කල සර්පයාගේ වර්ණය, හැඩරුව ගැන විමසා දැනගන්න උත්සාහ කරන්න. සර්පයා සොයා යන්න උත්සාහ කරන්න එපා.
කැෆීන් සහ මධ්‍යසාර අඩංගු කිසිවක් බීමට දෙන්න එපා එය ශරීරය පුරා විෂ පැතිරීම ඉක්මන් කරයි.
පුළුවන් තරම් ඉක්මනින් රෝහලක් වෙත රැගෙන යන්න.

3. ක්ලාන්තයක් සිහිමුර්ජාවක් වුනොත්


Source – recert911.work
Source – recert911.work
a. රෝගියා නිදිකරවන්න. පාද දෙක ඉහලට ඔසවා හිස පැත්තකට හරවන්න.
b. රෝගියා ඇඳගෙන ඉන්නේ තද ඇඳුමක් නම් හොඳින් සිරුරට නිදහස ලැබෙන සේ තද ඇඳුම් බුරුල් කරන්න.
c. පිරිසිදු වාතය ලැබෙන්නට සලස්වන්න. කෙනෙකුට ක්ලාන්ත වී ඇති විට වටවෙලා ඔහු දිහා බලන්න ගියාම ඔහුට පිරිසිදු වාතයක් ලැබෙන්න ඉඩකඩක් නැහැනේ. ඒ නිසා ඔහුට ඒ නිදහස ලබා දෙන්න.
d. මුහුණට පවන්සලන්න, වතුර බිඳක් ඉස මුහුණ සිසිල් කරන්න.
e. සිහි නැති බව දැනුන හොත් වහාම අසල පිහිටි රෝහලට රැගෙන යන්න.

 https://youtu.be/LIiuqzvX4vs

4. සෙල්ලම් කරන විට කකුල උලුක් වුනොත්


මේවට නම් ප්‍රථමාධාර නැහැ හොඳේ!Source - Giphy.com
මේවට නම් ප්‍රථමාධාර නැහැ හොඳේ!
Source – Giphy.com
a. මිතුරාව ඔසවාගෙන සිසිල් සෙවනකට අරන් යන්න.
b. ඉදිමි ඇති ස්ථානය සිසිල් කරන්න.
c. උලුක් වූ තැන ඔසවා තියාගන්න.
d. වෙළුම් පටි වලින් ඔතන්න එපා. එතනට ලේ ගමනාගමනය නිසිපරිදි වන්නට ඉඩ දෙන්න.
e. කලබල වෙලානම් ඉන්නේ ඔහුව සන්සුන් කර අස්වසන්න. කලබල වෙලා දඟලනකොට මේ ඉදිමුම තවත් නරක අතට හැරෙන්න පුළුවන්.
f. වහාම වෛද්‍යවරයෙකු ලඟට අරන් යන්න.

 https://youtu.be/LIiuqzvX4vs

5. අස්ථි භග්නයක් (Fracture) වුනොත්


Source - radiologyassistant.nl
Source – radiologyassistant.nl
a. භග්නය වූ තැන සොලවන්න එපා.
b. භග්නය වී ඇත්තේ අතක නම් “උරමාවක්” යොදා ඇත ඔසවා තබන්න. නැතිනම් රෝගියාට ඔසවා සිටින්න කිවහොත් ඔහුට වෙනම වෙහෙසක් ඒ සඳහා දරන්නට වේවි.
c .ලේ වහනය වෙනවා නම් වහාම එය නතර කරන්න පිළියම් යොදන්න.
d. භග්නය සිදුවී ඇති අවස්ථාවේ කවන්න පොවන්න යන්නට එපා, කෙටියෙන් කියනවා නම් ආහාර පාන දීමෙන් වලකින්න.
ඉදිමුමක් ඇත්නම් තුවායක ඔතාගත් අයිස් තබන්නට පුලුවන්
e. වහාම රෝහලක් වෙත අරන් යන්න.

 ---------------------------------------------

ජීවිතාරක්ෂක මෙවලම් මල්ලක් සූදානම් කර තබන්න

වර්තමාන ලෝකයේ ස්වාභාවික විපත් බහුල වී ඇත. ශ්‍රී ලංකාවේ ද දින දෙක තුනක් නොකඩවා වර්ෂාවක් ඇති වූ විට ගංවතුර තත්ත්ව ඇති වෙයි. සෑම ළමයෙක් ම මේ පිළිබඳව අවධානය යොමු කළ යුතුමය. එහිදී බාලදක්ෂ නායකයින් තමන්ගේ බාලදක්ෂයින් වෙත සපයන උපදෙසක් ඇත. එය ඔබටත් ප්‍රායෝගිකය. එළිමහන් ගවේෂණයක, පා ගමනක, එළිමහන් කඳවුරක ඔබ නොදන්නා පරිසරයකට යන ඔබගේ ගමන් මල්ලෙහි “ජීවිතාරක්ෂක මෙවලම් මල්ලක්" තිබිය යුතුබවය. ජීවිතාරක්ෂක මෙවලම් මල්ල “කුඩා වැඩමල්ලක්" ලෙස නිර්මාණය කරගත හැකි යි. එහි තිබිය යුතු අත්‍යවශ්‍ය උපකරණ කිහිපයක් ඇත. 
 
1. මාලිමා යන්ත්‍රය‍
2. බාලදක්ෂ පිහිය
3. ගිනිපෙට්ටිය හෝ ලයිටරය
4. පෞද්ගලික ඖෂධ හා ප්‍රථමාධාර
5. නයිලෝන් නූල් බෝලයක්
6. බිලී කොක්කක්
7. හැඳුනුම්පත, උප්පැන්න සහතිකය හෝ ගුවන් ගමන් බලපත්‍රය.

එළිමහන් ක්‍රියාකාරකමකට සහභාගි වන සැම විටම ගමන් මල්ලේ කුමන හෝ ස්ථානයක “ජීවිතාරක්ෂක මෙවලම් මල්ල" සංචිත කළ යුතුය. එසේ නොවන සෑම අවස්ථාවක දීම ඔබ නිවසේ සිටින අවස්ථාවක ඔබගේ පොත් මේසය අසල එල්ලා තැබිය යුතුය. හදිසි ඕනෑම අවස්ථාවක ඔබ නිවසින් පිටත් වෙද්දි ජීවිතාරක්ෂක මෙවලම් මල්ල රුගෙන යාමට වගබලා ගත යුතුය. මල්ලේ ඇති උපකරණ ඔබගේ අවශ්‍යතාව අනුව ප්‍රයෝජනයට ගැනීමට හැකි වේ.

බාලදක්ෂයන්ට හදිසි අනතුරකදී බෙහෙවින් උපකාර වන ප්‍රථමාධාර පෙට්ටිය

හදිසි අවස්ථාවකදී ලබාදිය යුතු ප්‍රථමාධාර පිළිබඳව මෙන්ම ප්‍රථමාධාර ලබාදීම සඳහා අවශ්‍ය වන යම් යම් ද්‍රව්‍ය අඩංගු ප්‍රථමාධාර පෙට්ටියක් ද (First Aid Box) නිවෙසේ, බාලදක්ෂ කුටියේ, කඳවුරේ තබා ගැනීම ඉතාම ප්‍රයෝජනවත්. බලාපොරොත්තු නොවන ඕනෑම මොහොතක වන අනතුරකදී එම පුද්ගලයා රෝහල් ගත කිරීමට ප්‍රථම හෝ වෛද්‍ය උපදෙස් කරා යාමට පෙර ලබා දෙන ප්‍රථම සහ පළමු ආධාරය ප්‍රථමාධාරය ලෙස හඳුන්වනු ලබනවා. ප්‍රථමාධාර ලබාදීමේ අරමුණු කීපයක්ම තිබෙනවා. ඉන් පළමුවැන්න රෝගියාගේ ජීවිතය බේරා ගැනීමයි. හදිසි අනතුරකදී දැඩි රුධිර වහනයක් සිදුවුවහොත් එම රෝගියා මරණයට පත්විය හැකියි.

රුධිරය වහනයවීම වැළැක්වීමට ප්‍රථමාධාර ලබාදීමෙන් එය වළක්වා ජීවිතය බේරාගත හැකියි. දෙවැන්න කිසියම් හදිසි අනතුරකින් යමෙකු අසාධ්‍ය තත්ත්වයට පත්වීම වැළැක්වීමයි. එසේම හදිසි අනතුර නිසා රෝගියා කිසියම් වේදනාවකින් හෝ වෙන යම් තත්ත්වයකින් පෙළෙන්නේ නම් එයින් මුදවා ගැනීම ප්‍රථමාධාර ලබාදීමේ තුන්වැනි අරමුණයි. ඊට අමතරව ළඟ තිබෙන සම්පත් කළමනාකරණය කරගනිමින් රෝගියාගේ ජීවිතය අනතුරට පත්වීමට ඉඩ නොදී හැකි විගස වෛද්‍යවරයකු වෙත යාම රෝගියකුට ප්‍රථමාධාර ලබාදීමේ අරමුණු අතර වෙනවා.


බි‍ඳෙන්නේ නැති, ජලය කාන්දු වන්නේ නැති, දිරන්නේ නැති, පෙ‍ඟෙන්නේ නැති ද්‍රව්‍යයකින් තැනූ ප්‍රථමාධාර පෙට්ටියක් වෙළෙඳ පොළෙන් ලබාගත හැකියි. නැතිනම් තමන්ටම සාදාගත හැකියි. එම ප්‍රථමාධාර පෙට්ටිය තුළට දූවිලි නොයා යුතුයි, ජලය නොයා යුතුයි. විශේෂයෙන්ම මෙම ප්‍රථමාධාර පෙට්ටිය යතුරු දමා වසා තැබීමේ හැකියාව තිබිය යුතුයි. එමෙන්ම එම යතුර වැඩිහිටියනට ඕනෑම මොහොතක ගත හැකි වන සහ කුඩා ළමයින්ට ගත නොහැකි ස්ථානයක තැබීමත් ඉතාම වැදගත්. ප්‍රථමාධාර පෙට්ටියේ යතුර සොයාගත නොහැකි ස්ථානයක තැබුවහොත් යතුර සොයාගන්නා විට රෝගියාගේ ජීවිතය අනතුරට පත් විය හැකියි. එසේම කාටත් පෙනෙන කෑම කාමරය වැනි නිවසේ සැම දෙනාම ගැවසෙන ස්ථානයක බිත්තියේ සවි කිරිමත් වැදගත්. ප්‍රථමාධාර පෙට්ටියක මෙන්න මේ ද්‍රව්‍ය අඩංගු විය යුතුයි.

  1. සරලව සහ කෙටියෙන් ප්‍රථමාධාර පිළිබඳව සඳහන් වන කුඩා පොතක්. (මෙවැනි කුඩා පොත් අද වෙළෙඳපොළෙහි විකිණීමට තිබෙනවා.)
  2. විවිධ ප්‍රමාණයේ (අඟල් 1, 2, 3, 4 ප්‍රමාණයේ) වෙළුම් පටි (බැන්ඩේජ්) අතේ ඇඟිල්ලක කිසියම් තුවාලයක් සිදු වී රුධිරය ගැලීමක් සිදුවූවොත් අඟල් 4ක් පළල ලොකු වෙළුම් පටියකින් එම තුවාලය වෙලිය යුතු වන්නේ නෑ. ඒ සඳහා සුදුසු වන්නේ අඟලක පළලින් යුතු වෙළුම් පටියක්. අතක වෙලීමක් කරන විට අඟල් 2ක් පළල වෙළුම් පටියක් භාවිත කරන්න පුළුවනි. එහෙත් වෙලීම සඳහා භාවිත කළ යුත්තේ තුවාලයට වඩා මඳක් විශාල වෙළුම් පටියක්.
  3. අතක හෝ පයක කටුවක් ඇනී ඇති විට, ගැලවීමට යොදාගන්නා උපකරණයක් (Twicer)
  4. තුඩ මොට්ට කතුරක්. තියුණු තුඩක් සහිත කතුරක් භාවිත කරන විට එය මඟින් තවත් අනතුරක් සිදුවීමට ඉඩ තිබෙනවා.
  5. අඟල් 2, 3, 5 වැනි විවිධ ප්‍රමාණයේ ක්‍රේප් බැන්ඩේජ්.
  6. කුඩා ප්ලාස්ටර් රෝලක්.
  7. ත්‍රිකෝණාකාර වෙළුම් පටි කීපයක්.
  8. ආයා කටු කීපයක්.
  9. අඟල් 3ක් පමණ පළල සවිමත් කාඩ්බෝඩ් කැබලි කීපයක් (අඟල් 6 ක් 7 ක් පමණ දිග) ගෙදර දී සිදුවන වැටීමකදී කුඩා දරුවන්ගේ අත්පා බිඳී යා හැකියි. රෝහලකට දරුවා රැගෙන යා යුත්තේ බිඳීමට ලක්වී ඇතැයි සැලකෙන ස්ථානයට කාඩ්බෝඩ් කැබලි තබා වෙළුම් පටියකින් වෙලීමෙන් පසුවයි.
  10. කුඩා ටෝච් එකක්.
  11. උණ කටුවක් (Thermometer)
  12. තුවාල පිරිසුදු කිරීමට යොදාගන්නා සේලයින් දියරය වැනි දියරයක්.
  13. අත් වැසුම් කීපයක්.
  14. මුඛ වැසුම් කීපයක්
  15. පිරිසුදු ඉටි බෑග් කීපයක්.
එසේම ඇඟිල්ලක් හෝ අතක් හෝ වෙන්වී ගියොත් ඉටි බෑගයක දමාගෙන ක්ෂණිකව රෝහලට ගියහොත් ඇතැම් විටෙක එම වෙන්වූ කොටස නැවත සවි කළ හැකි වනු ඇති.
  • තුවාලවලට බෙහෙත් දැමීමේදී සැරව ඉවත් කිරීමට උපකාරී වන Procep උපකරණයක්
  • Povidone Iodine ඖෂධ අඩංගු ටියුබයක්. මෙම ඖෂධය බැක්ටීරියා, වෛරස, වැනි ක්ෂුද්‍ර ජීවින්ගෙන් තුවාලය ආරක්ෂා කරගැනීමට උපකාර වෙනවා.
  • පැරසිටමෝල් වැනි වේදනා නාශකයක්.
ඒ ප්‍රථමාධාර පෙට්ටියක අඩංගු විය යුතු ද්‍රව්‍ය. ප්‍රථමාධාර පෙට්ටියේ අඩංගු ද්‍රව්‍ය කල්ඉකුත් වන දිනයන් පිළිබඳව අවධානයෙන් සිටීමත්, කඳවුරේ අධික උණුසුමේ බෙහෙත් තබා ගැනීමත් නොකලයුතුයි. කල් ඉකුත් වූ පසුව ඒවා ඉවත් කර නැවත අලුත් බෙහෙත්වලින් ප්‍රථමාධාර පෙට්ටිය පිරවීමත් වැදගත්. නිතර, නිතර උදේ සවස ඖෂධ ගන්නා අයෙක් බාලදක්ෂ කඳවුරු වල සිටීනම්, එම පුද්ගලයාගේ ඖෂධ ප්‍රථමාධාර පෙට්ටියේ තැබීම සුදුසු වන්නේ නෑ. 

ප්‍රථමාධාර මෙන්ම ජීවිතාරක්ෂක වැඩ කටයුතු සඳහා පෙර සූදානම

Image result for බාලදක්ෂ ප්‍රථමාධාර

කලුතර ආදී දිසා බාලදක්ෂ කන්ඩායම් විසින් වාර්ෂිකව ප්‍රථමාධාර කඳවුරු පැවැත්වීමද අගය කලයුතුයි. බාලදක්ෂයන්ගේ කාණ්ඩ නායක පුහුණුවේදී මෙන් ම සාමානය ජීවිතයට ද වැදගත් පාඩමක් වේවි.

Wednesday, December 19, 2018

රන්වන් පාටයිි සමනලයා....

සුන්දර සමනල ලෝකය

භූගෝලීය පිහිටීම අනුව ඝර්ම රටක් වන ශ්‍රි ලංකාව ජෛව විවිධත්වය අතින් ඉතා ඉහළ ස්ථරයකට පත්ව සිටී. මේ ලෙස ජෛව විවිධත්වය අනුව ඉතා ඉහළ අඟයක් ගනු ලබනුයේ සමකයට ආසන්න රටක් නිසා සුර්යයා ලෝකය හා වර්ෂා පතනය අප රට නොවඩුව ලැබෙන නිිසා වෙනි. ශ්‍රි ලංකාවේ සමනල ප්‍රජාවට පාරාදීසයක් ලෙස මෙය අපට පෙන්වා දිය හැක. ඒ පමණක් ද නොව පරිසර අලංකාර කරණ සත්ව හා ශාක කොට්ඨාශ අතරින් සමනලුන් ට අද්විතීය ස්ථානයක් නිතැතින්ම හිමි වී ඇත. මිනිසාගේ ජීවිතයට සමීපම හිතවත් සතෙකු බවට පත් ව ඇත. මොකද සමනලයා සතු අලංකාරය පමණක් නිසා නොව , පුෂ්ප පරාගනයේ කොටස් කරුවකු වීමද නිසාය. 

සත්ව ලෝකයේ සන්ධි පාදක හෙවත් ආත්‍රපෝඩා වංශයට අයත් වන සමනලයා ඉන්සෙක්ටා හෙවත් කෘමීන් වර්ගයට අයත්ය. මෙලෙස සමනලයා කෘමීන් වර්ගයට අයත් වන්නේ සමනලයාගේ ශරීරය ප්‍රධාන කොටස් තුනකට බෙදීමයි. (හිස, උරස, උදරය) 

හිසෙහි සංයුක්ත ඇස් යුගලක් ද සරළ ඇස් ද , ස්පර්ශක 02 ක්ද, මුඛෝපාංග හෙවත් ශූණ්ඩාවක් පිහිටා ඇත.උරසෙහි චරපාද යුගල 03 ක් ඇති අතරම පියාපත් යුගල 02 ක් ඇත, ශරීරයේ අනෙක් කොටස නම් උදරයේ බහිස්‍රවී ඉන්ඳ්‍රියන් හා ප්‍රජනන පද්ධතිය පිහිටා ඇත.

01, ස්පර්ශක 02 (සූත්‍රිකා) , 02, ශුණ්ඩාව
03, සංයුක්ත ඇස් යුගල. , 04, උරස
05, උදරය, , 06, පූර්ව පියාපත්
07,අපර පියාපත් , 08, හිස

සමනල වර්ගී කරණය

රාජධානිය(kingdom ) - සත්ව (Animalia)
වංශය (Phylum) - ආත්‍රපෝඩා (Arthropoda)
වර්ගය ( Class ) - කෘමීන් (Insecta)
ගෝත්‍රය ( Order) - ශල්ක ධාරින් ( Lepidoptera)
සුපිරි කුළය ( Supper family) - සමනලයින් ( Papilionodea)

සමනලයාගේ ජීවන චක්‍රය 

Image may contain: plant, flower and outdoor

සමනලයාගේ ජීවන චක්‍රය සම්පුර්ණ රූපාන්තරයකින් යුක්තය . එනම්
බිත්තර - කීටයා - පිළවා - සුහුඹුල් සමනලයා.
අවස්ථා වන් යටතේ ඉතා සාර්ථක ලෙස ගත කරන ජීවීයෙකි. ඒ අනුව සෑම සමනල විශේෂයක්ම සුහුඹුල් ගැහැණු සතා තමාට සීමිත වූ ශාකයක යටි පැත්තේ් මදක් ඇලෙන සුළු ගතියෙන් යුත් බිත්තර දමන අතර, එම බිත්තර දින 05 ක් පමණ මෝරා දළඹුවකු බිහි වෙයි. මෙම දළඹු අවස්ථාවේ ඔවුන් ගේ ප්‍රධාන තම කාර්යය වන්නේ ශාකයේ ළපටි පත්‍ර ආහාරයට ගනිමින් ජීවත් වීමයි.
සාමාන්‍යයෙන් දින 14 කදි 05 වරක් පමණ හැව ඇරීමෙන් ලොකු වන දළඹුවා තමා විසින්ම ශ්‍රාවය කරන ප්‍රෝටීනයන් ගෙන් කෝෂය තනා ගෙන ඒඩතුළට වී පිළවා අවස්ථා ව ගත කරණු ලබයි. මෙම පිළවා අවස්ථාව තුළදි ශරීරයේ වෙනස් කම් රැසක් නො පෙන්නනුවද බාහීර වැඩිමක් නොපෙන්නුවද, අභ්‍යන්තර වශයෙන් විශාල වෙනස් කම් රැසක් සිදුවේ . මෙලෙසින් දින 14 ක් තුළ දී පමණක් කෝෂය පැළී සමනලයෙකු එළියට එයි. සති ගණනාවක් තුළ සිදු වන මෙම ක්‍රියා දාමයට අනුව බිහිවන සමනලයා නැති නම් වැඩුණු සමනලයාගේ ප්‍රධානතම කාර්යය වන්නේ ඉදිරි පැවැත්ම සදහා තම වර්ගය බෝ කිරීමයි.

ශ්‍රි ලංකාවේ කුළ 06 කට අනුව සමනල විශේෂ 248 වාර්තා වන අතර , මෙයින් සමනලයින් 31 ආවේණික වේ. රට තුළ පර්යටනය වන සමානල රටා සමයන් 67 ක් වාර්තා වීම ද මෙවැනි සමනල විශේෂ සංඛ්‍යාක් ලෝකයේ කිසිදු රටක වාර්තා නොවීමද විශේෂත්වයකි. 
අප රටේ ආවේනික සමනල් විශේෂ ගණන 23 කි. එනම් ලංකාවේ මුළු සමනල විශේෂ ප්‍රමානය වන 245 න් 9% ක් පමණ ප‍්‍රතිශතයක් වේ. ඉන් වැඩිම ආවේණික සමනල විශේෂ ප‍්‍රමාණයක් අඩංගු වන්නේ ලයිසැනිඬේ කුලයේය. 

ලංකාවෙ ඉන්න සමනල්ලු 

සමනල පවුල් විශේෂ 06

  1. Papilionodea - ලිහිණි පෙඳ (15 )
  2. Pieridea - සුදු හා කළු (28)
  3. Nymphalidae - බුරුසු පාද (68)
  4. Lycaenidae - නිල් සමනලයිනි ( 84)
  5. Riodinidae - ලෝහමය සලකුණු ඇති (01)
  6. Hespenniidae - පැණුම් සමනලයින් (49)

මෙම සමනල කුළ 06 තුළ මෙම විශේෂ සංඛාත්මකව අයත් වේ. (අද දවස අනුව මෙම ප්‍රමාණයන් වෙනස් විය හැක.) මෙම කුළ වලට අදාලව එම කුළ වලට ආවේණික සමනලයින් ඇතුලත් වන අතර , කුළ අනුව සලකා බැලීමේදි

පැපිලියොනිඩේ කුළය

1 Common Bird wing - සියොත් පියා Troides darsius

2, Ceylon Rose - හෙළ සෙව්වන්දියා Pachliopta jophon

නිම්ෆාලිඩේ කුළය


01, Ceylon Tree Nymph - රජ පති - Idea iasonia

02, Ceylon Tiger - හෙළ ගෝමරයා - Parrantica taprobana

03, Blue Oakleaf - පිට නිල් කොළයා Kallima philarchus

04, Ceylon Tree Brown - හෙළ රුක් ගුරුවා - Lethe daretis

05, Ceylon Forester - හෙළ වන සරා- Lethe dynsate

06, Cingalese Bushbrown - හෙළ පඳුරු ගුරුවා - Mycalesis rama

07, Jewel Four-ring- නෙත් මිණි සෙව්වා- Ypthima singhala

08, Ceylon Palm Fly- හෙළ රතඹලයා- Elymnias singhala

ලයිකනීඩේ කුළය

01, Ormistons oakblue- සිදුරු නිලයා- Arhopala ormistoni

02, Green's Silvarline - ශ්‍රීනිගේ රජ තාලියා - Spindasis greeni

03, Clouded Silverline - රජතාලියා - Spindasis nubilus

04, Ceylon Indigo Royal- හෙළ නීල පරමයා- Tajuria arids

05, Woodhouse Four Lineblue- වනස්නීලයා - Wacaduba ollyetti

06, Pale Ceylon Six Lineblue - හෙළ ඉරි නිලයා - Nacaduba sinhala

07, Ceylon Cerulean- හෙළ සෙරුලියා - Jamides coruscans

08, Milky Cerulean - සෙරුලියා - Jamides lateata

09, Ceylon Hedge Blue- ලක් ගොමු නිලයා - Udara lanka

පියරිඩේ කුළය

01, Lesser Albatross- කුදු දිගු.පත් සමනලයා- Appias galene

02, One Spot Grass Yellow - තනි පුල්ලී තෘණ පීතයා - Eurema ormistoni

හෙස්පෙරිඩේ කුළය

01, Black Flat- කාල කුණ්ඩිකා - Celaenorrhinus spilothyrus

02, Decrated Acc- සිති රාසියා - Thoressa decorata

මෙම ආවේණික සමනල විශේෂ වලින් වැඩිම සමනල සං්‍යාවක් අයත් වන්නේ ලයිකනීඩේ කුළයටය. තම වර්ගයාගේ පැවැත්ම සදහා දායාද කර ඇති ක්‍රියා කලාපයන් හේතුවෙන් සමනලයා අනෙක් සත්වයින්හා සාපේක්ෂව බලන කළ වඩාත් වැදගත් සත්වයන් වේ. තම පැවැත්ම හා රදා සිටිම අතින්ද මෙම සමනලයින් ⁣වේශාන්තරණය අනු කරණය බියබවැද්වීම හා රවටමින් ප්‍රධාන තැන් ගනු ලබන අතර, සමනලයින්ගේ ජීවන චක්‍රය ගෙවා ගැනීමට එක් එක් සමනලුන් ආදේශක ශාක තෝරා ගැනීමද සමනලුන්ට ආවේණික ලක්ෂණය කි.

මෙහෙදි තෝරා ගත් එක් එක් සමනලුන්ගේ අ⁣දේශක ශාක තෝරා ගනී. Common mime දිවුල් කුරුදු බොඹුවැනි ශාක වල ළපටි දළු අතර රන්වන් පැහැති ගෝලාකාර බිත්තර දමන අතර, එම බිත්තර පුපුරා එළියට එන කුඩා දළඹුවා දිළිසෙන කහ පාටකින් යුක්තය. එම දළඹුවා බැලු බැල්මට කුරුළු වසුරු පිඬක් මෙන් දිස්වෙයි. එම නිසා කිසිදු සතෙක් ආහාරයට නොගන්නා අතර එක් ආකාරයකට රැවටීමකි. ආරක්ෂක ක්‍රමයක් මෙම දළඹුවා නැති නම් කිටයා වැඩුණු පසු ඉතා තද වර්ණටයෙන් එනම් කළුපසහපකහ පසුබිම් රතු ලප වලින් හැඩ වෙමින් අන් සතුන් බියබවද්දන ස්වරූපයක් ගනී . ඉන් පසු වියලි ගසක කඳින් වෙන් වු කෝටුවක ඉතිරි කොටස ලෙස දිස් වෙන ආකාරයටම කෝෂය තනා ගනී. මෙය අනඟි වේශාන්තරණයකි. 

Common crow, Double banded crow සහ Brown king crow, යන සමනලයින් අනු කරණ දුඹුරු සමනලයින් ද Blue glassy tiger, Dark blue tiger , Glassy tiger , වැනි සමනල විශේෂ අනුකරණය කරණ නිල් සමනලයින්ද දින 14: ක් පමණ කාලයට පසු මෙම කෝෂයෙන් එළියට එන සමනලයා වෙනත් සමනල විශේෂවල පියඹීම හා වර්ණ රටා අනුගමනය කරයි. එම අනුගමනය කරන්නේ විෂ සහිත ශාකයන් අනුභව කරණ දළඹුවන්ගෙන් බිහිවනපසමනලයින්ගේ අනුකරණයයි. එබැවින් මෙම සමනලියින් ගොදුරු කර ගැනීමට අනෙක් අසතුන් එතරම් පෙළඹෙන්නෙ නැත. තවද වේශාන්තරණය අනුවර්තනය පෙන්නුම් කරණ සමනල.විශේෂ ගොඩාක් ඇති අතර එහි ප්‍රධ⁣ා තැනක් ගනුයේ වියළි පත්‍ර යක් ආකාරයට සතුරාගෙන් ආරක්ෂාව සලසා ගැනිමට වියළි පත්‍රයක ස්වරූපය ගන්න Blue Oak leaf සහ Autumn leaf සමනලයාත් සතුරන්ගෙන් ආරක්ෂා වීමට ලගම තිබෙන වියළි පත්‍ර මත හෝ එවනි අන් දෙයක් මත.වසා සිටිනු ලබයි. එවිට සමනලයා දිස් වන්නේ වියළි ගිය පත්‍ර ආකාරයටය.

මේ සෑම සමනලයින්ටම ජීවත්වීමට හා පැවැත්මට ආධාරක ශාකයක් හෙවත් පෝෂණ ශාකයක් අවශ්‍ය වේ . සමනලුන්ගේ ජීවන චක්‍රයේ ආහාර පෝෂණය ජීවත් වීම ආධාරක වෙන්නේ මෙම තෝරා ගත් ශාක වේ.
ඒ අනුව බැලීමේ දිි සමනලුන්ගේ ආදේශක පොෂණ ශාක ලෙස,
  • සස්සද - Common birdwing crimson rose, common rose ද
  • බුරුත, දෙහි, දොඩම්- Banded peacock
  • කටුකීන-Red helen
  • කරපුංචා - Common morman
  • කුරුදු - Mime
  • කපුරු ,රත්කෑලිය - Blue bottele
  • වෙල්ලන්ගිරිය- Chocolate albatrose,
  • Yellow orange tip
  • Great orange tip
  • Lemon migran
  • නෙලු Blue oakleaf
  • කනේරු Common crow
  • හොඬල The Clipper
  • කටු හිඟුරු Blue glassy tiger
  • අනෝදා Tailed jay
  • මහත බරැස Blue admiral
  • කිරිවැල් Double banded crow
  • හුලං මාර,දොඩම් වැන්න Common lascar
නමුත් අපේ ලංකාව තුළ ලෝකය සමඟ සසදද්දි සැළකිය යුතු සමනල විශේෂ ගණනක් වාර්තා වුවත් මිනිසාගේ නොපහත් කම් නිසා දැනට සමනල විශේෂ සිඝ්‍රයෙන් වදවෙමින් පවති, කෘෂි කර්මයට රසායනික පොහොර භාවිතය , සමහර පරිසර සංවේද පද්ධති විනාශ වීම, වනාන්තරය හෙළි පෙහෙළි කිරිම හා අ⁣ාදේශක හෙවත් පෝෂක ශාක නොමැති වීමත් මිනිස්සු සමනලයන්ට ආදරය කරත් දළඹුවන් විනාශකිරිම සමනලයින් වඳ වීමට මුලික හේතු වයි. 1999 අන්තර් ජාතික රතු දත්ත පොතෙහි ඇතුලත් තර්ජනය ලක් වී ඇති සමනලයින් ලෙස Ceylon bird wing, Ceylon rose, Red helen, Five bar sword tai Clipper, Blue oakleaf ,Tawny raja,Nawab, Cruiser,Small leopard,Ceylon tree brown, Ceylon forester, Cingallees bushbrown , Jewel four ring. Long banded silverline, Common silver line, හා මිට වඩා ප්‍රමාණයක විශේෂයන් වදවීමේ තර්ජනයට මුහුණ පා ඇත, අති සංවේදි සත්ව විශේෂයක් වන සමනලුන් ඔවුන්ගේ ජීවන චක්‍රයේදි වඩාත් තර්ජනය වන අවධිය දළඹු අවස්ථා වයි, මිනිසුන් දළඹුවා ප්‍රතික්ෂේප කරන නිසා විනශ කිරිමට තැත් කරණු ලබයි, තවද ආදේශක පෝෂක ශාක හිග විමත් මෙම සමනලුන් වදවීමේ තර්ජනයට මුහුණ පාණ සෘජු හා වක්‍ර ගැටළුවයි.

බි‍්‍රතාන්‍යයේ Butterfly Conservation ආයතනය විසින් වසර 5කට වරක් නිකුත් කරනු ලබන සමනලුන් පිළිබද වාර්තාව (Butterfly Report) අනුව ඔවුන් දක්වන්නේ 1976 සිට මේ දක්වා වන අවුරුදු 40ක කාලය තුළ සමනල්ගහනය ක‍්‍රමක‍්‍රමයෙන් අඩු වී යමින් පවතින බවයි. සමනලුන්ගේ සංසරණය 70%කින් අඩු වී ඇති බවත් 1976 දී සිටි සමනල්ගහනයට සාපේක්‍ෂව මේ වන විට 4/3ක් අඩු වී ඇති බවට වාර්තා වේ.
  • නව සමනල් වාසභූමි  ඇති කිරීම, යාවත්කාලීන කිරීම සහ ආරක්‍ෂා කිරීම හා ඒ සදහා ව්‍යාපෘති කි‍්‍රයාත්මක කිරීම.
  • වදවී යාමට මුහුණ දෙමින් පවතින සමනල් වර්ග ප‍්‍රතිවර්ධනය කිරීමට විද්‍යාත්මක කි‍්‍රයාමාර්ග ගැනීම.
  • සමනලුක් සංරක්‍ෂණය ප‍්‍රවර්ධනය සදහා මූල්‍ය දායකත්වය ඉහළ දැමීම.
  • නව පරිසර රක්‍ෂණ ක‍්‍රමවේද ඇති කිරිම සහ හයිබි‍්‍රඩ් පරිසර නිර්මාණය කිරීම.
  • මහජනතාව දැනුවත් කිරීමේ වැඩසටන් කි‍්‍රයාත්මක කිරීම.
  • පරිසර සංරක්‍ෂණය උදෙසා නව බදු ක‍්‍රම හදුන්වා දීම.
එම නිසා අප සමනලුන්ට හිතකර පරිසර යක් තැනිමට පෝෂක.ශාකයන් ආදේශක ශාක වඩාත් ව්‍යාප්ත කිරිම තුළින් එම පෝෂණ ශාක මත සමනලයින් වැඩෙන අතර,සමනලයින් සොබා දහමේ අපූර්වතම යුතු නිර්මාණයකි, එසේ නම් පරිසර හිතකාමී වන අප සියළු දෙනාම පරිසරයේ පවතින මෙබඳු ආශ්චර්ය මත් නිර්මාණ රැක ගැනීම අපගේ පරම වඟකීම හා යුතුකම කර ගනිමු.

ශී‍්‍ර ලංකාවේ සමනල් සංරක්‍ෂණය

සමනලුන් සුරැකීම සදහා ව්‍යාපාරයක් (Butterfly Conservation Society of Sri Lanka) ලංකාවේද කි‍්‍රයාත්මක වේ. සමනලුන් ශ‍්‍රී පාද නමස්කාරය සදහා පිටත්ව යන බව ඈත අතීතයේ පටන් මෙරට ජනකතා තුළ පැවත එන්නකි. නමුත් අද වන විට වනහරණය සහ සමනල් වාසස්ථාන විනාශ වීම යන ගැටලුව නිසාවෙන් ලංකාවේ සමනල්ගහනය ද විශාල වශයෙන් අඩුව ඇති බව BCSSL නිල වෙබ් අඩවියේ (www.bcssl.lk) දක්වා ඇත.
මෙම සංගමය විසින් කන්නෙලිය, නිල්ගල, පොකුණුතැන්න හා යාගිරල වැනි ප‍්‍රදේශවල ක්‍ෂේත‍්‍ර චාරිකා (field visits) සිදු කරන අතර ඒ සදහා උනන්දුව දක්වන ඔ්නෑම අයෙකුට සහභාගී වීමට හැකි අතර  එහිදී සමනලුන්ගේ ඡයාරූප ගැනීමටද අවස්තාවක් ලැබේ. එසේම සෑම මාසයකම අවසාන සෙනසුරාදා දිනයේදී කොළඹ විශ්ව විද්‍යාලයේ සත්ත්ව විද්‍යා (Zoology) අධ්‍යයන අංශයේදී මේ විෂය සම්බන්ධයෙන් ආරාධිත විද්වත් දේශනයක් පැවැත්වෙන අතර ඒ සදහාද ඔ්නෑම අයෙකුට සහභාගී වියහැකි බව ඔවුන් වැඩි දුරටත් දක්වා සිටී.

ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික සමනලයා


“ශ්‍රී ලංකා මහ කුරුලු පිය පැපිලියා” කියන නම. විද්‍යාත්මක නාමය වෙන්නේ Troides darsius. සාමාන්‍ය ඉංග්‍රීසි ව්‍යවහාරයේදී හඳුන්වන්නේ Sri Lankan Birdwing නමින්. පළාතෙන් පළාතට සුළු සුළු වෙනස්කම්වලට ලක් උනත් සියොත් පියාසැරියා, සියොත්වැන්නා සහ සියොත්පියා විදිහට මේ සමනලයා හැඳින්වෙනවා.  “ශ්‍රී ලංකා මහ කුරුලු පිය පැපිලියා” ලංකාවට ආවේණික විතරක් නෙමෙයි, ශ්‍රී ලංකාවේ හම්බවෙන විශාලතම සමනලයාත් වෙනවා. 2010 දී කැබිනට් මණ්ඩලයේ අනුමැතියකින් පසුව නිල වශයෙන් “ශ්‍රී ලංකා මහ කුරුලු පිය පැපිලියා” ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික සමනලයා ලෙස ප්‍රකාශයට පත් කරනු ලැබුවා. “ශ්‍රී ලංකා මහ කුරුලු පිය පැපිලියා” ගැහැනු සත්තු බිත්තර දැමීමට තෝරාගන්නේ සප්සඳ (Aristolochia indica) කියන වැල් වර්ගයම පමණයි. ඒ වැල් උඩ දාපු තැඹිලි පාටට හුරු කුඩා බිත්තරයකින් පිටතට එන දම් පැහැයට හුරු දලඹුවන් සප්සඳ කොළ  ආහාරයට ගනිමින් වැඩෙනවා. කහපාට කෝෂයක දිගු කෝෂ කාලයක් ගත කරලා ඒකෙන් ලස්සනම ලස්සන සමනලයෙක් එළියට එනවා. මෙයාලා මල්පැණි හොයද්දි වැඩි වශයෙන් ප්‍රිය කරන්නේ ඉද්ද, රත්මල්, තිත්ත වෙරළු වගේ ගස්වල හැදෙන මල්වලට. ගෙවල් ආශ්‍රිත පරිසරවලදී වදමල්, පින්න, බෝගන්විලා වැනි ගස්වල මල් ඔවුන්ගේ තේරීම වෙනවා.


Saturday, November 17, 2018

එංගලන්තයේ බාලදක්ෂිකා සංවිධාන මඩුල්ලේ ළාබාලම කමිටු සාමාජිකාව

ලෝකයේ රටවල් 150ක බාල දක්ෂිකාවන් මිලියන 150කින් සමන්විත එංගලන්තයේ ලන්ඩන් නුවර පිහිටි ලෝක බාලදක්ෂිකා සංවිධාන මඩුල්ලේ නවතම සහ ලාබාලම කමිටු සාමාජිකාවක් ලෙස චමත්යා ප්‍රනාන්දු මෙනවිය නොබෝදා තෝරා පත්වෙමින් ශ්‍රී ලංකාවට ඉමහත් කීර්තියක් එක්කර දී ඇත. 
 

වසර සියයකට අධික සම්භාවනීය ඉතිහාසයකට හිමිකම් කියන එංගලන්තයේ පිහිටි ලෝක බාලදක්ෂිකා සංවිධාන කේන්ද්‍රස්ථානයේ පවත්වන ලද ලෝක මණ්ඩල රැස්වීමටද චමත්යා ප්‍රනාන්දු මෙනවිය ද සහභාගි විය. වයස අවුරුදු 8දී රෝස පොහෝට්ටු, කුඩා මිතුරු හා බාලදක්ෂිකාක් ලෙස කටයුතු කර බාලදක්ෂිකා ව්‍යාපාරයට සම්බන්ධ වුණු චමත්යා දැනට බාලදක්ෂිකාවක් ලෙස ලබා ගතහැකි ඉහළම සම්මානය වන ජනාධිපති බාලදක්ෂිකාවක් ලෙස සම්මානය දිනා ඇත. 
 
ඇය වසර 17ක පමණ කාලයක් අඛණ්ඩව ස්වේච්ඡා බාලදක්ෂිකාවක් ලෙස අනගි සේවයක් ලබා දී ඇත. කාන්තා ප්‍රචණ්ඩත්වයට එරෙහි ශ්‍රී ලංකා සහ බංග්ලාදේශ බාලදක්ෂිකා සංගම් දියත් කරන ලද ව්‍යාපාරවල ඇය නිරන්තරයෙන් නිරත වූ අතර එමෙන්ම ඇය ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ නිව්යෝර්ක්හි පිහිටි එක්සත් ජාතීන්ගේ මණ්ඩලය අමතමින් ශ්‍රී ලංකාවට ඉමහත් ගෞරවයක් ලබා දුන්නාය. මෑතකදී එක්සත් ජනපදයේ රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තු මඟින් සංවිධානය කළ ලෝකයේ නැගී එන තරුණ නායක නායිකාවන් 10 දෙනා අතරට තේරී පත් වි ශ්‍රී ලංකාව නියෝජනය කිරී‍මේ ගෞරවය හිමිකර ගත් එකම තරුණ නායිකාව ලෙසද චමත්යා ශ්‍රී ලංකාවට ගෞරවයක් ලබාදී ඇත.  තවද ඇය බෙල්ජියම්හි පැවැත්වුන ලෝක තරුණ නායිකාවන්ගේ සම්මේලනයටද පසුගියදා සහභාගිවී ශ්‍රී ලංකාවට නැවත වරක් ගෞරවයක් ලබා දුන්නාය. 
 
කොළඹ විශාඛා විද්‍යාලයේ ආදි ශිෂ්‍යාවක් වන ඇය NSBM ආයතනයට අනුයුක්ත එංගලන්තයේ (plymonth) ප්ලිමත් විශ්වවිද්‍යාලයේ විද්‍යාවේදී උපාධියක් සහ ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයේ කලාවේදී උපාධියක්ද ලබා ඇත. චමත්යා ප්‍රනාන්දු මෙනවිය දිවයිනේ ප්‍රධාන ඇඟලුම් ව්‍යාපාරයක් වන බ්‍රැන්ඩික්ස් ආයතනයේ ද සේවය කරන්නීය.

----------------------------------

සැබෑ හැකියාවට, සියලු සීමා මායිම් බිඳදමා, දේශ දේශාන්තර පවා අතික්‍රමණය කළ හැකි ය. මේ පුංචි දිවයිනේ උපන් ඇයත්, තම දේශයේ නාමය සත්සමුදුරින් ඔබ්බට ගෙන යමින්, කිතුගොස නඟන්නට සමත් වූ, දක්ෂතාවලින් පිරිපුන් තරුණ නායිකාවකි. අමෙරිකානු රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුව මඟින් ලොව තරුණ නායක නායිකාවන් දසදෙනෙකුට පමණක් ලබාදෙන ‘ටෙන් ඉමර්ජින් යන්ග් ලීඩර්‘ සම්මානය ප්‍රථම වරට ශ්‍රී ලංකාවට ගෙන ආ ඇය, චමත්යා ප්‍රනාන්දු ය.

* ටෙන් ඉමර්ජින් යන්ග් ලීඩර්, එහෙමත් නැත්නම් නැගී එන තරුණ නායක නායිකාවන්ගේ සම්මානය කියන්නේ මොකක්ද?

ඒක, ලෝකයේ ම වෙසෙන තරුණ නායක නායිකාවන් දහ දෙනකුට, අමෙරිකානු රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුව මඟින් ලබාදෙන සම්මානයක්.

ඒක ඉල්ලුම් කරලා ගන්න බෑ. සමාජ සේවා වැඩකටයුතු සාර්ථකව කරගෙන යන අය අතරින්, ඒ අය විසින් ම එම පුද්ගලයන් තෝරා ගන්නවා. මේ අවුරුද්දෙ මැයි 04 වැනිදා තමයි පළමු වතාවට ශ්‍රී ලංකාවේ කෙනෙක්ට මේ සම්මානය ලැබුණේ.

* ශ්‍රී ලංකාවෙන්ම මේ සම්මානයෙන් පිදුම් ලැබූ පළමු වැනියා වීම ගැන මොකද හිතෙන්නේ?

ඒ ගැන නම් බොහොම සතුටුයි. ස්වේච්ඡා සේවයේ යෙදෙන්නියක් විදිහට ජාත්‍යන්තර වශයෙන් ඇගැයීමට ලක්වීම පිළිබඳ සතුටක් දැනෙනවා.

* ඒ රටේදි ඔබට ලැබුණු අත්දැකීම් පිළිබඳ කතා කළොත්?

සම්මාන ප්‍රදානෝත්සවය තිබුණේ අමෙරිකාවේ වොෂින්ටන්වල. සම්මානය ලබා දුන්නා විතරක් නෙමෙයි, සම්මාන ලැබුණු අයට තමන්ගේ රටවලට ගියහම කරන ව්‍යාපෘති දියුණු කර ගන්න අවශ්‍ය දැනුම, අවබෝධය ලබා දෙන්න, වොෂිංටන් වගේ ම ඔස්ටින්වලට අප කැඳවාගෙන ගියා. සති දෙකක් පුරා අපට ඒ අත්දැකීම ලබා දුන්නා. මේ ගමන ජීවිතයට හොඳ අත්දැකීමක්.

* මේ සම්මානය ඔබට ලැබෙන්න හේතු වුණේ මොන වගේ කරුණු කාරණාද?

මේ කාර්යය කිරීම සඳහා අවශ්‍ය අඩිතාලම වැටුනෙ පාසලෙන්මයි. මම ගියේ කොළඹ විශාඛා විද්‍යාලයට. පාසලේදි කුඩා මිතුරියන් සහ බාල දක්ෂිකා සංගම්වලට පොඩි කාලේ ඉඳන් ම සම්බන්ධවෙලා හිටියා. බාල දක්ෂිකා සංගමයෙ වැඩිපුරම තියෙන්නෙ කෑම්පින්, හයිකින්, ගැජට්ස් හදන ඒවා, මැහුම් ගෙතුම්, උයන පිහන වගේ ජීවන කුසලතා ලබා දෙන කටයුතු. ඒ වගේ ම ස්වේච්ඡා සේවය ලබා දෙන්න, තමන්ගේ සමාජ සේවා වැඩ කරන්න, ව්‍යාපෘති සැලැසුම් කරන්න අවශ්‍ය කරන දැනුම ඒකෙදී අපට ලැබෙනවා. ඒවායින් බොහෝ කුසලතා දියුණු කර ගන්න ලැබුණා.

* ඔබ මීට පෙර ඇගැයීමට ලක්වෙලා තියෙන්නෙ කොහොමද?

පොඩි කාලෙ ඉඳලම මට ලැබුණු අත්දැකීම් එක්ක මට 2010දී බාලදක්ෂිකා ජනාධිපති සම්මානය ලැබුණා.

* ඔබ ලෝක බාලදක්ෂිකා සංගමයට තේරුණේ කොහොමද?

මං උ. පෙළ කරනවත් එක්ක, බාහිර වැඩ කටයුතුවලින් ටිකක් ඈත් වුණා. උ. පෙළ අවසන් වූ හැටියෙම, ආයෙමත් මං බාලදක්ෂිකා සංගමයේ ස්වේච්ඡා සේවයට බැඳුණා. ඊට පස්සෙ තමයි ලෝක බාලදක්ෂිකා සංවිධානයට තෝරා ගත්තේ.

ඒකට ඉල්ලුම් කරන්න බෑ. ලෝක බාලදක්ෂිකා සංවිධානය ගත්තහම, ශ්‍රී ලංකා බාලදක්ෂිකා සංගමය ඒකෙ සාමාජික රටක්. ඒ වගේ සාමාජික රටවලින් දෙන්නා දෙන්නා නිර්දේශ කළාට පස්සේ, ලෝක බාලදක්ෂිකා සංවිධානයෙන් තමයි එයට තෝරා ගැනීම සිදු වෙන්නේ. එහෙම නැතුව අපට කෙළින් ම ඉල්ලුම් කරන්න බෑ. පස්සේ මට ලෝක සංවිධානයේ තරුණ නායිකාවක් හැටියට ශ්‍රී ලංකාව සහ ලෝක බාලදක්ෂිකා සංවිධානය නියෝජනය කරන්න ලැබුණා. ඒ, එක්සත් ජාතීන්ගේ කමිෂන් ඔන් ද ස්ටේටස් ඔෆ් විමෙන් කියන, 2013 මාර්තු මාසෙදි නිව්යෝර්ක්වල තිබුණු සමුළුවෙදි. එහෙදි අපට, ‘ ප්‍රචණ්ඩත්වය නවතමු‘ කියලා වැඩපිළිවෙළක් ඉදිරියට අරන් යන්න ලැබුණා. මම ශ්‍රී ලංකාවට ආවට පස්සෙ අපේ බාලදක්ෂිකා කණ්ඩායමටත් කතා කරලා, ‘ප්‍රචණ්ඩත්වය නවතමු‘ කියන ව්‍යාපෘතිය ඉදිරියට අරන් ගියා.

* මේ ව්‍යාපෘතිය මඟින් හෙළිදරව් වුණේ මොන වගේ කරුණු කාරණාද?

ලෝක සංවිධානයෙන් පරීක්ෂණයක් කළහම, බොහෝ රටවලින් කියලා තිබුණ බැරෑරුම් ම ප්‍රශ්නෙ තමයි, ගෑනු ළමයින්ට සහ කාන්තාවන්ට මුහුණ දෙන්න වන හිංසනය. බාලදක්ෂිකා සංගමයට තියෙනවා විශාල ජාලයක්. රට පුරාම හැම දිස්ත්‍රික්කයක ම අපි භාෂා තුනෙන් ම වැඩ කරනවා. කාන්තාවන්ට සහ ළමයින්ට මේ පිළිබඳ අවශ්‍ය දැනුම ලබා දෙන එක අපේ මූලික ම පරමාර්ථය කර ගත්තා.

* ඔබ ඒ කටයුතු කළේ කොහොමද?

මම පුළුවන් විදිහට කොළඹ පාසල්වල වැඩමුළු කළා. පස්සේ බස් එකේ ගිහින්, දුර පාසල්වලත් වැඩමුළු කළා. අපි ශ්‍රී ලංකාවට ආවට පස්සෙ මොනවද කරන්නෙ කියලා ලෝක සංවිධානය මඟින් සොයා බලනවා. පහසුකම් නැතුව වුණත්, අපි කොහොම හරි අමාරුවෙන් මේ කටයුතු කරනවා කියලා ඒ අය දැක්කා . තව තරුණ නායකයන් බඳවගෙන, මේ වැඩපිළිවෙළ තවත් දියුණු කරලා, වැඩමුළු ගණන වැඩි කරන්න වගේ ම, පිට පළාත්වලත් වැඩමුළු කරන්න ඒ අය අපට උදවු කළා.

අපට කොළඹ පාසල්වල වැඩමුළු කරන එක ලේසි වුණත්, ග්‍රාමීය පැතිවල මේ අධ්‍යාපනය වැඩියෙන් ම අවශ්‍ය කරන අය ඉන්නවා . ග්‍රාමීය පළාත්වල අය ඉදිරිපත් කරන ප්‍රශ්නත් එක්ක, මේ වැඩමුළු ඒ අයට කොයිතරම් වැදගත්ද කියලා අපට අවබෝධ වුණා. පස්සේ අපි ඒ පළාත්වල වැඩමුළු පැවැත්වීම වැඩි කළා. ඒවා සාර්ථකව කරගෙන යන්න ලොකු ම හේතුව, මාත් එක්ක ඉන්න කණ්ඩායම. ඒකේ ගෑනු ළමයි වගේ ම, පිරිමි ළමයිනුත් ඉන්නවා.

අපි ස්ත්‍රී පුරුෂ සමාජභාවය ගැන කතා කරද්දී, කාන්තාවන්ට වන හිංසනය ගැන කතා කරද්දී, කාන්තාවන් වගේ ම පිරිමි අය දැනුම්වත් කරන එක වැදගත් . ඒ අයත් මේ සාකච්ඡාවලට සම්බන්ධ කර ගන්න ඕනැ. බොහෝ වෙලාවට වෙන්නෙ, පිරිමි අය තමයි මේ හැමදේම කරන්නෙ කියලා අපි චෝදනා කරනවා .

පාසල් තුළදී මේ දේ ගැන අපට ලැබෙන අධ්‍යාපනය අඩුයි. ඒ නිසා අප, බාලදක්ෂිකා සංගමයෙන්, පුළුවන් තරමක් අයට මේ දැනුම, අධ්‍යාපනය වගේ ම, මේ දේවලට මුහුණ දෙන්නෙ කොහොමද කියන දේ කියා දෙනවා. 2015දී අපි බාලදක්ෂිකා නායිකාවන් 65 දෙනෙක් පුහුණු කළා. ඒ, ශ්‍රී ලංකාව පුරාම, හැම දිස්ත්‍රික්කයක් ම නියෝජනය වන සහ එක එක වයස් කාණ්ඩවලට ගැළපෙන විදිහටයි. “වොයිසස් එගෙන්ස් වයලන්ට්” කියන අපේ ව්‍යාපෘතිය වැඩි දියුණු කළේ අපේ ලෝක සංවිධානයයි , එක්සත් ජාතීන්ගේ කාන්තා ආයතනයයි. මම ඒකේ ජාතික පුහුණුකාරියක්. බාලදක්ෂිකා ලෝක සංවිධානය මා පුහුණු කළේ, ශ්‍රී ලංකාවට ඇවිත් තවත් අය පුහුණු කරන්න පුළුවන් වන විදිහටයි. හැම අවුරුද්දෙ ම මාර්තුවල නිව්යෝර්ක්වල තියෙන 2014 සහ 2015 අවුරුදු දෙකේම කමිෂන් ඕන් ද ස්ටේටස් ඔෆ් විමෙන් කියන සමුළුවට සහභාගි වෙන්න හැකි වුණා.

* ඔබගේ වැඩමුළු කොළඹට විතරද?

මම මගේ කණ්ඩාමත් එක්ක කොළඹ විතරක් නෙමෙයි, කැකිරාව, නුවර, යාපනය, නුවරඑළිය වගේ හැම තැනකම ගිහිල්ලා වැඩමුළු කරනවා. වැදගත් ම දේ තමයි, බොහෝ වෙලාවට අපි කරන්නෙ තරුණ අය එක්ක ඉඳලා ඒ අයට තියෙන ප්‍රශ්නවලට උත්තරත් ඒ අය තුළින් ම එළියට ගන්න උත්සාහ කරන එක. අපි අපේ වැඩමුළු කරලා ආවට පස්සෙ, ඒ අය ඒවා ඉදිරියට අරන් යන බව, ඔවුන් දක්වන ප්‍රතිචාර මඟින් දැන ගන්න හැකියි.

ඒ අය අපට ආපහු කතා කරලා, වැඩමුළුව තමන්ට කොපමණ වැදගත් වුණාද?, කොයිවගේ ප්‍රශ්නවලට මුහුණ දෙන්න වුණාද? වැනි දේ පවසනවා. බොහෝ වෙලාවට කතා කරන දෙයක් තමයි, ප්‍රසිද්ධ ස්ථානවල ලිංගික හිංසනය, බස්, කෝච්චිවල යද්දි වෙන හිංසනය වගේ දේ. අපි ඒකට විරුද්ධව කතා කරන එක, අපේ අයිතීන් වෙනුවෙන් අපි හඬනඟන එක කොච්චර වැදගත්ද? ඒවාට විරුද්ධව කතා නොකළොත්, ඒ කෙනා තවත් කෙනෙක්ට ඒ විදිහට ම කරදර කරනවා. ඔය වගේ දේවල් තමයි අපේ වැඩමුළුවලදි කතා කරන්නෙ.

* ඔබේ පවුලෙ විස්තර ටිකක් පැවසුවොත්?

මගෙ පදිංචිය නුගේගොඩ, විජේරාමෙ. අම්මයි, තාත්තයි, අක්කයි, මමයි ගෙදර ඉන්නෙ. අම්මා වැඩ කළේ බැංකුවක. දැන් නම් විශ්‍රාමිකයි.

* මේ සමාජ සේවා කටයුතුවලට අමතරව, ඔබේ ජීවිතේ ගෙවෙන්නෙ මොන විදිහටද?

මම උසස් පෙළින් පස්සේ එංගලන්තේ ප්ලයිමවුත් විශ්වවිද්‍යාලයේ ජාත්‍යන්තර කළමනාකරණ සහ ව්‍යාපාර උපාධිය ලබා ගත්තා. ඒ, 2015 අවුරුද්දෙදි. ඒ උපාධියේ දෙවැනි වසර අවසන් වෙනකොට ම වගේ මට ශ්‍රී ලංකාවේ විශ්වවිද්‍යාල ප්‍රවේශය ලැබුණා. ඉගෙනගන්න දෙයක් අහක යන්නෙ නැති නිසා, ඒකත් කරන්න පටන් ගත්තා. දැනට ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයේ උපාධි අපේක්ෂිකාවක් විදිහට ආර්ථික විද්‍යාව හදාරනවා. ඒ ඔක්කොමත් එක්ක තමයි සමාජ සේවා වැඩ කරගෙන යන්නේ.

----------------------

Chamathya Fernando received Emerging Young Leaders Award at U.S. Department of State

Chamathya Fernando, an undergraduate of University at Sri Jayewardenepura received Emerging Young Leaders Award for international youth (18-25) who have shown the tenacity and courage to promote conflict resolution and prevent crime and violence in their communities at U.S. Department of State on 5th may 2017.
 
 
Chamathya Fernando coordinates the “Stop the Violence” Campaign of Sri Lanka Girls Guide Association (SLGGA) and is a National Trainer for “Voices against Violence,” an educational curriculum co-developed by the World Association of Girl Guides and Girl Scouts (WAGGGS) and UN Women.

She has been chosen as the Girl Champion from the Asia Pacific Region for the WAGGGS’s #TeamGirl Campaign for her work under the UN’s development goal for Gender Equality and Empowerment of Women and Girls in 2016. She represented Sri Lanka and WAGGGS as a Youth Delegate at the UN Commission on the Status of Women held in New York.

Since 2013, she and her team have reached around 10,000 girls and boys across the country through various activities. She also focuses on youth issues including education, skills development, reproductive health and rights, and combating racial discrimination and extremism. She helped lead a campaign against violent extremism through which a “Peace Hotline” was established and they organized interfaith dialogues around the country. As Assistant Director of Community Service of the Rotaract Club of National School of Business Management (NSBM) she organized many community service projects.

The University of Sri Jayewardenepura conveys its heartfelt congratulations to Ms. Chamathya Fernando and wishes a great success and continued recognition in the future!
 
---------------- 
වැඩි තොරතුරු

Tuesday, November 6, 2018

කොමියුනිස්ට් බාලදක්ෂයෝ

 https://assets.roar.media/Sinhala/2018/02/cover-photo1.jpg?fit=clip&w=679

1922 පටන් 1991 දක්වා කාලය තුල රුසියාව හඳුන්වනු ලැබුවේ සෝවියට් සමූහාණ්ඩුව හෙවත් සෝවියට් සමාජවාදී ජනරජය යන නමිනුයි. කොමියුනිස්ට්වාදය ගුරු කොට ගනිමින් රාජ්‍ය පාලනය සහ ප්‍රතිපත්ති සැකසීම සිදු කෙරුණු මේ කාල වකවානුව තුළ එම දේශපාලනික දෘෂ්ටි කෝණයට අනුකූලව සමාජයද විවිධ වෙනස්කම් වලට භාජනය වුණා. එසේ වෙනස්කම් වලට ලක් වුණු දෑ අතර රුසියානු බාලදක්ෂ ව්‍යාපාරයත් වනවා. 1922 වසර වන විට රුසියාව තුළ ක්‍රියාත්මක වුණු බාලදක්ෂ ව්‍යාපාරය කොමියුනිස්ට් ව්‍යාපාරය සමග සබඳතා පැවැත්වූයේ නැහැ. මේ නිසා, කොමියුනිස්ට් ආණ්ඩුවට සහයෝගය නොසැපයීමේ හේතුව මත රුසියානු බාලදක්ෂ ව්‍යාපාරය තහනම් කෙරුණේ කොමියුනිස්ට් පාලනය විසින්මයි.
නමුත් පොදු මහජනතාවගේ අදහස වුණේ රට තුළ බාලදක්ෂ ව්‍යාපාරයක් පැවතීම යහපත් අංගයක් ලෙසයි. බාලදක්ෂයින් විසින් සිදු කරන ලද සමාජ සේවාවන් ඇතුළු ක්‍රියා අගය කිරීමට ජනතාව පෙළඹී සිටීම නිසා, බාලදක්ෂ ව්‍යාපාරය තහනම් කිරීමෙන් ඇති වුණු හිස්තැන පිරවීම සඳහා නවතම මුහුණුවරකින් යුත් ව්‍යාපාරයක් ඇරඹීමට එවකට රජය කටයුතු සූදානම් කළා. ව්ලැඩ්මීර් ලෙනින් සර්ව – සමූහාණ්ඩු පුරෝගාමී සංවිධානය හරහා සෝවියට් රුසියාවේ තරුණ පුරෝගාමීන්ගේ ව්‍යාපාරය (Young pioneers’ youth group of Soviet Russia) ආරම්භ කෙරුණේ එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙසයි.

තරුණ පුරෝගාමීන්ගේ උත්සව අවස්ථාවක් (photoshelter.com)

ව්‍යාපාරයේ සැබෑ අරමුණ

එකමුතු භාවය සහ වෙහෙස වී වැඩෙහි යෙදීම ආදී කොමියුනිස්ට්වාදී ආකල්ප රටේ නව යෞවන යෞවනියන් අතර ප්‍රචලිත කිරීම එහි මූලිකතම අරමුණක් වුණා. ඔවුන්ට අත්‍යවශ්‍ය වන නිපුණතා ලබා දෙන අතරම කොමියුනිස්ට්වාදී ආකල්ප ඔවුන්ගේ සිත් තුළ තැන්පත් කිරීමට මෙම ව්‍යාපාරය කටයුතු කළේ එම අරමුණ සාක්ෂාත් කරගැනීම පිණිසයි. මෙසේ තරුණ පුරෝගාමීන්ගේ ව්‍යාපාරයට බඳවා ගැණුනේ වයස අවුරුදු දහයත් පහලවත් අතර දරු දැරියන්වයි. සංවිධානයට බැඳීම ස්ව කැමැත්තෙන් සිදු කෙරුණද, ඕනෑම දරුවකු එම වයට එළඹෙන විට ඔහු හෝ ඇය තරුණ පුරෝගාමියකු විය යුතු බවට සමාජය දැරූ මතය හේතුවෙන්, තරුණ පුරෝගාමියකු වීම අනිවාර්ය කරුණක් ලෙසින් සැළකුනා.

යුද සමය තුළ ව්‍යාපාරයේ දායකත්වය

සෝවියට් රුසියාවටම ආවේණික වූ මෙම පුරෝගාමී ව්‍යාපාරය විශාල කොමියුනිස්ට් ව්‍යාපාරයේම කොටසක් ලෙස හඳුනාගත හැකියි. කියුබාව, චීනය හා මෙක්සිකෝව පමණක් නොවෙයි, ෆින්ලන්තය දක්වාද මෙම ව්‍යාපාරය ඒ වන විට පැතිරී ගොස් තිබුණා. මේ ව්‍යාපාරය කෙතරම් රුසියානු දරුවන්ගේ හිත් තුළට කාවැදී තිබුණාද කිවහොත්, දෙවන ලෝක යුද්ධය (සෝවියට් සමූහාණ්ඩුවට අනුව එය “දේශප්‍රේමී සටනක්” වුණා) ආරම්භ වීමත් සමගම එම ළමුන් එතෙක් කළ “හොරා පොලිස්” සෙල්ලම් වෙනුවට “ජර්මානුවෝ සහ සෝවියට් වැසියෝ” (Soviets against Germans) ක්‍රීඩාවෙහි යෙදෙන්නට පුරුදු වුණා.
තරුණ පුරෝගාමී ව්‍යාපාරය විසින් සංවිධාන කරන ලද (බාලදක්ෂ ව්‍යාපාරයේ ජම්බෝරි වැනී විශේෂ කඳවුරු තුළදී මෙම දරුවන්ට මූලික යුද පුහුණුවකට සමාන පුහුණුවක් ලබා දීමට සෝවියට් රජය කටයුතු කර තිබෙනවා. එකල පළ කෙරුණු පුවත්පත් වලට සිය අදහස් දැක්වූ පුරෝගාමී කණ්ඩායමේ දරුවන් ප්‍රකාශ කොට ඇත්තේ එම කඳවුරු තුළදී තමන් “අත් බෝම්බ විසි කිරීම, රයිෆල් තුවක්කු පාවිච්චිය අධ්‍යනය කිරීම සහ රුසියානු ලේඛක නිකොලායි ගොගොල්ගේ මියගිය ආත්ම (Dead Souls) නැමති පොත කියවීම” වැනි ක්‍රියාකාරකම් වල නිරත වූ බවයි.

තරුණ පුරෝගාමීන්ගේ කඳවුරක දසුනක් (weirdrussia.com)

ගොවිපලවල් වල වැඩ කළ තරුණ සහ වැඩිමහල් පුරුෂයින් යුද හමුදාවට බැඳුණු පසු ඔවුන් වෙනුවට එම ගොවිපලවල් වල වැඩ කිරීම, යුද කටයුතු සඳහා නැවත යොදාගත හැකි ලෝහ හා කඩදාසි කැබලි එකතු කර දීම මෙන්ම යුද්ධයෙන් මියගිය සොල්දාදුවන්ගේ සොහොන් පිරිසිදුව තබාගෙන පවත්වාගෙන යාම වැනි කටයුතු වල පවා මෙම පුරෝගාමී ව්‍යාපාරයේ සාමාජික සාමාජිකාවන් නියැලී තිබෙනවා. 1944 පමණ වන විට එම ව්‍යාපාරයේ මුළු සාමාජික සංඛ්‍යාව මිලියන 5ක් පමණ වූ නිසා මෙම කටයුතු වල නියැලෙන්නට අවශ්‍ය තරම් දරු දැරියන් කොමියුනිස්ට් ව්‍යාපාරය සතුව සිටීම ඔවුන්ට වාසිදායක වුණා.
ජර්මානු හමුදාවන් විසින් අත්පත් කොටගෙන තිබූ භූමි තුළ සටන් වැදීමටද මෙම පුරෝගාමීන් සහභාගී වී ඇති අතර, එහිදී ඇතැමුන් මියගිය අතර, දිවි බේරාගෙන යළි පැමිණි සිව්දෙනෙකු වෙත  “සෝවියට් සමූහාණ්ඩුවේ වීර පදක්කම” හෙවත් රන් තරු පදක්කම පවා ලබා දීමට සෝවියට් සමූහාණ්ඩුව කටයුතු කොට තිබෙනවා. වැලෙන්ටින් කොට්‍යික් යනු ඒ අයුරින් මියගිය ලාබාලතම පුරෝගාමියායි. සටන් වලදී දෙවරක් තුවාල ලැබූ ඔහු තුන්වන සටනේදී මිය යද්දී වයස අවුරුදු 14ක නව යෞවනයෙක්. අදටත් රුසියාව පුරා තරුණ පුරෝගාමීන්ගේ කඳවුරු තුළ ඔහුව සිහිපත් කෙරෙන්නේ වීරයකු ලෙසින්.

messynessychic.com

වර්තමාන තත්වය

අදටත් ලොව පුරා මෙම තරුණ පුරෝගාමීන්ගේ ව්‍යාපාරය දියත්ව පැවතියද, කොමියුනිස්ට්වාදී අදහස් පැතිරවීම වැනි කටයුතු සඳහා එය භාවිතා නොකෙරෙන හෙයින් මෙම ව්‍යාපාරය වැඩි ප්‍රසිද්ධියක් උසුලන්නේ නෑ. ඒ වෙනුවට ඔවුන් තවත් එක් බාලදක්ෂ කණ්ඩායමක් ලෙස කටයුතු කරනවා.
කෙසේ වෙතත්, මේ දක්වා තිබෙන ඡායාරූප මගින් පැහැදිලි වන එක් කරුණක් වන්නේ, කුඩා දරුවන් පවා යුද්ධයේ යථාර්තයෙන් ඉවත් කළ නොහැකි බවයි. රාජ්‍යයන් යුද වදින්නට තීරණය කරන්නේ නම්, දරුවන් අනිවාර්යයෙන්ම එහි බිල්ලක් වන බවට ඉතිහාසයද සාක්ෂි දරන බව මේ සේයා රූ කියාපානවා.

http://thehill.com -(වත්මන් බාලදක්ෂවරුන්ගේ ඡායාරූපයක්)

කවරයේ ඡායාරූපය – 1937 වසරේ ලෙනින්ග්‍රාඩ් නගරයේ සිවිල් ආරක්ෂක පුහුණුවකට සම්බන්ධ වීම සඳහා ගෑස් ආවරණ  පැළඳි තරුණ පුරෝගාමී දරු දැරියෝ (allthatsinteresting.com)

තොරතුරු උපුටා ගැනීම – allthatsinteresting.com වෙබ් අඩවියේ “Life inside the Young Pioneers” ලිපිය ඇසුරිනි. 

විශේෂ ස්තූතිය - roar.media


බාලදක්ෂයො ගැන

කතා බහ  

- බාලදක්ෂයින් ගැන කතා වෙන වැදගත් දේවල්

Image result for කේ.ස්වාමිනාදන්

උතුරේ පාසල්වල යුද හමුදාවේ ශිෂ්‍යභට පුහුණු ඒකක පැවැත්වීම සම්බන්ධයෙන් දෙමළ දේශපාලනඥයන්ගෙන් දැඩි විරෝධයක් එල්ල වූවත් උතුරු පළාතේ පාසල්වල බාලදක්ෂ ව්‍යාපාර පිහිටුවීම සම්බන්ධයෙන් විරෝධතාවයක් එල්ල නොකරන බවත් මේ තත්ත්වය මත උතුරේ පාසල්වල බාලදක්ෂ ව්‍යාපාරය පවත්වා ගෙන යාමට හැකි ඉතාම හිතකර පරිසරයක් ගොඩ නැගී ඇති බවත් ඊට සහය දැක්වීමට පළාතේ දේශපාලන අධිකාරිය ඇතුළු සියලූ දෙනා එක්ව සිටින බවත් විශේෂයෙන්ම උතුරේ පාසල්වල විදුහල්පතිවරුන්ගෙන් හා ගුරුවරුන්ගෙන් ද බාලදක්ෂ ව්‍යාපාරයේ නිරත සිසුන්ගේ දෙමව්පියන්ගෙන් ද බාලදක්ෂ ව්‍යාපාරයට විශාල සහයක් ලැබෙන බවත් යාපනයේ හින්දු විද්‍යාලයේදී යාපනයේ බාලදක්ෂ ව්‍යාපාරයේ ප‍්‍රධානී කේ.ස්වාමිනාදන් මහතා වැඩිදුරටත් කියා සිටියේය.

---------------------------




https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn%3AANd9GcT74CRKqAMh_CHmS5RRyV-H49ut0vGD2aZi4wBawoxqbGb0H_Sq

‘මමත් බාලදක්ෂ පෝතකයෙක්’

බාල දක්ෂ සේවා හා මහජන සම්භන්ධතා සතියේ සමාරම්භක උත්සවයට සහභාගී වෙමින් බාලදක්ෂ ව්‍යාපාරය යනු ස්වශක්තියක් ලැබෙන ව්‍යාපාරයක් බව අග්‍රාමාත්‍ය රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා සිය සමාරම්භක දේශණය පවත්වමින් පවසා සිටියේය. මෙහිදී අගමැතිතුමන් ඉතා සුහද ශීලීව එම බාල දක්ෂයින් සමග කතා බස් කළේය. එහිදී අගමැතිතුමන් ඔවුන්ට කියා සිටියේ තමන්ද බාලදක්ෂයෙකු බවත් එහෙත් එදා තමන්ට වැස්ස බාධාවක් නොවුනු බවත්ය. එවිට ළමුන් සිනාසෙමින් අත්පොලසන්ද නැගුවේය. ළමුන්ගෙන් පිරිසක්ද සිය සේවා කටයුතුවල අරලියගහ මැදුරු පරීශ්‍රයේදී යෙදී සිටියහ.
ගරු අග්‍රාමාත්‍යතුමන්ද බාලදක්ෂ පෝතකයෙකු ලෙස කටයුතු කළබවත්, එම කාලයේ තම කණඩායමට ලැබුනේ රුපියලක් බවත්, එදා රුපියල් දහයක් එකතු කරණවා කියන එක ඉතාමත්ම අසීරු දෙයක් බවද, අදද එදා මෙන්ම බොහෝදේ පවතින බවත් බාල දක්ෂයෙකුවීම ඉතාමත්ම අමාරු මෙන්ම ජීවිතයට හොඳ අත්දැකීමක් බවද එහිදී රනිල් වික්‍රමසිංහ මහතා ඔවුන් දිරි ගන්වමින් කියා සිටියේය.

--------------------------------

බාලදක්ෂ ව්‍යාපාරයේ සාමාජිකයන් ඉහළ නංවන බව ජනපති කියයි

මෙරට බාලදක්ෂ ව්‍යාපාරයේ සාමාජිකයින් සංඛ්‍යාව ලක්ෂය දක්වා ඉහළ නංවා ගැනීමට නව වසරේදී ඉලක්ක සහගත වැඩපිළිවෙලක් අත්‍යාවශ්‍ය බව ජනාධිපති මෛත්‍රිපාල සිරිසේන අවධාරණය කළා. චිත්තප්පලම් ඒ. ගාඩිනර් මාවතේ ඉදිකළ නව බාලදක්ෂ මූලස්ථාන ගොඩනැගිල්ල විවෘත කිරීමේ අවස්ථාවට ඊයේ එක්වෙමින් ජනාධිපතිවරයා කියා සිටියේ හික්මීමකින් යුත් දරුවෙකු බිහිකරලීම සඳහා බාලදක්ෂ ව්‍යාපාරය විශාල වැඩකොටසක් සිදුකරන බවයි.
--------------------------------


සමාජ විරෝධි කටයුතුවලට හේතුව මානව දයාව ජනතා සිත්වලින් ඈත්වීමයි- දකුණු පළාත් ආණ්ඩුකාර


වර්තමානයේ සිදුවන සමාජ විරෝධී කටයුතුවලට හේතුව සහෝදරත්වය,මිත්‍රත්වය,ආදරය, මානව දයාව වැනි ගුණාංග ජනතාවගේ සිත්සතන් වලින් ඈත්ව යාම බවත්, එවැනි ගුණාංග වර්ධනය කරලීමට නම් කුඩා කල සිට ම දරුවන් ‘බාලදක්ෂ ව්‍යාපාරයට යොමු කිරීම වැදගත් බවත් වසර ගණනාවක් තිස්සේ බාලදක්ෂ ව්‍යාපාරය තමන්ගේ පාසල් අවධිය හා බැඳී පැවති බවත්, බාලදක්ෂ ව්‍යාපාරයට පෙර සිටම හැකි සෑම අවස්ථාවකදීම අවශ්‍ය උපරිම සහාය ලබා දුන් බවත් පැවසීය.

- දකුණු පළාත් ආණ්ඩුකාර හේමාල් ගුණසේකර
මාතර රාහුල විද්‍යාලයේ පැවැත්වෙන උතුර හා දකුණ යා කරමින් සහෝදරත්ව, 
මිත්‍රත්ව බාලදක්ෂ කඳවුරේ සමාරම්භක නිල උත්සවය 

--------------------------------